SHALL – CZASOWNIK MODALNY, KTÓRY WARTO DOCENIĆ I UŻYWAĆ

Podobnie jak WILL, czasownik modalny SHALL w znaczeniu „chęć” dotyczy przyszłości oraz nie występuje z formami ciągłymi i perfektywnymi. Ale w przeciwieństwie do WILL, SHALL w tym znaczeniu wyraża chęć, która nie jest nakierowana na podmiot wypowiedzi.

PYTANIA O SUGESTIE

SHALL jako czasownik modalny we współczesnym języku angielskim jest niemal zupełnie przywiązane do pierwszej osoby I/WE. „Przywiązane” nie oznacza jednak „skierowane”, ponieważ takie użycie SHALL oznacza prawie to samo co: What do YOU wish/suggest?, a więc mówca prosi osobę do której kieruje swoją wypowiedź o wyrażenie jej woli, życzenia, opinii, etc. Na przykład:

What shall I do? (Co mam robić? – w szerszym znaczeniu: Co TY myślisz, że ja powinienem zrobić?)

Shall we deliver the goods to your home address? (Czy mamy dostarczyć towar na twój adres domowy? – w szerszym znaczeniu: Czy TY chcesz, żebyśmy dostarczyli…)

Podobnie:

Shall I open the window?

Shall I continue reading?, etc.

Pamiętajmy, że mówimy tutaj o SHALL jako posiadającym znaczenie czasowniku modalnym, a nie o nic nie znaczącym czasowniku „pomocniczym” zwykle skracanym do ‘LL.) Modalna funkcja SHALL wyraźna jest także w tzw. tag questions:

Let’s have dinner out tonight, shall we?

Porównajmy również:

What shall we do this evening? (Co chcesz, żebyśmy robili dzisiaj wieczorem. – pytanie o instrukcje)

What will we do this evening? (Co będziemy robić dziś wieczorem. – zwykle pytanie o przyszłość, które także może przybrać formę: What will we be doing this evening?)

What shall we drink? (pytanie o instrukcje)

What will we drink? (pytanie o przyszłość)

UŻYCIE SHALL W JĘZYKU FORMALNYM

Istnieją także formy modalne YOU SHALL i HE SHALL, które jednak ograniczone są do języka formalnego lub… biblijnego. (Na co dzień w tych znaczeniach użylibyśmy SHOULD lub MUST):

Thou shalt not steal. (= You shall not steal. – Nie kradnij.)

A w przepisach dotyczących piłki nożnej powiedziane jest:

The ball shall be spherical. (Piłka musi być okrągła.)

albo w regulaminie dla sprzedawców:

The vendor shall maintain the equipment in good order. (Sprzedawca musi utrzymywać sprzęt w dobrym stanie.)

Natomiast osoby zainteresowane historią powinny pamiętać to, co powiedział francuski generał w czasie bitwy pod Verdun:

They shall not pass! (Nie przejdą! – w szerszym znaczeniu: Nie mogą przejść!; My nie damy im przejść!)

Jeśli natomiast uda nam się zaprosić na herbatę bardzo ważną osobę – mamy co najmniej dwie możliwości zapytania się go, czy ma ochotę napić się tego szlachetnego trunku. Albo bardzo formalną:

Shall my wife make you some tea? (Czy moja żona ma ci zrobić herbatę?)

lub trochę bardziej „na luzie”:

Would you like my wife to make you some tea? (Czy chcesz, żeby moja żona zrobiła…)

SHALL I SKŁADANIE OBIETNIC

Poza znaczeniami chęci, woli oraz nakazu lub zakazu modalne SHALL w odniesieniu do drugiej osoby liczby pojedynczej lub mnogiej (YOU) lub osoby trzeciej (HE, SHE, THEY) oznacza coś, co możemy nazwać płynącą z głębi serca obietnicą. Tego typu wypowiedzi często są skierowane do dzieci, zwierząt oraz także… podwładnych. Oto kilka przykładów:

Don’t worry! You shan’t (czyli SHALL NOT) lose your reward. (Nie martw się! Nie stracisz swojej nagrody. – w szerszym znaczeniu: Ja już dopilnuję, żebyś nie stracił swojej nagrody.)

Good dog! You shall have a bone when we get home. (Dobry piesek! Dostaniesz kość, kiedy wrócimy do domu. – w szerszym znaczeniu: Dopilnuję, żebyś dostał kość, kiedy wrócimy do domu.)

If you are a good girl you shall have an ice-cream. (Jeśli będziesz grzeczną dziewczynką, dostaniesz lody.)

SHALL ZAMIAST MUST

Niewątpliwie są to wypowiedzi trochę archaiczne i w tej chwili niezbyt często używane w języku mówionym, ale ciągle można się z nimi spotkać. Podobnie sprawy się mają z użyciem SHALL w znaczeniu przymus lub obowiązek, a zatem tam gdzie w języku mówionym najczęściej jest używana forma MUST. Przeanalizujmy dwa przykłady:

You shall do exactly as I say. (Zrobisz dokładnie tak jak mówię – w szerszym znaczeniu: Musisz zrobić to, co ja mówię.)

You shall suffer for this! (Odcierpisz za to! – w szerszym znaczeniu: Musisz za to ponieść karę!)

…i zapamiętajmy, że takie zastosowania SHALL mają więcej emfazy (nacechowania uczuciowego), niż użycie w tym samym miejscu, na przykład MUST. Innymi słowy, nie tylko mówią one o tym, że coś się musi stać, ale także dodają znaczenie, że osoba wypowiadająca te słowa gwarantuje lub osobiście dopilnuje, że tak się stanie.

Mowa zależna – pomimo że SHOULD nie może być uważane za formę przeszłą SHALL, w kilku przypadkach spełnia jednak taką funkcję:

Shall I open the window – He wondered whether he should open the window.

Shall I continue reading – He wanted to know if he should continue reading.

PORÓWNANIE WILL I SHALL

Pomocnicze (auxiliary) zastosowanie I/WE SHALL (skracane do I’ll i we’ll) oraz modalne użycie SHALL I/WE, we „współczesnym” angielskim, są praktycznie ograniczone do pierwszej osoby. Osoby druga i trzecia przyjmują w podobnych konstrukcjach WILL.

Najwięcej trudności sprawia poprawne stosowanie konstrukcji pytających z użyciem SHALL i WILL jako – mających swoje znaczenie – czasowników modalnych. Dlatego spróbujemy omówić teraz tego typu wypowiedzi szczegółowo, jedna po drugiej:

a) SHALL I…? oraz WILL I…?

Konstrukcja Will I see him again? – jest naturalnie interpretowana jako pytanie, czy ten fakt zaistnieje w przyszłości?, natomiast: Shall I see him again? – może otrzymać interpretację modalną, dzięki której słuchacz zrozumie, że jest pytany o wyrażenie własnej woli. (Is this what you wish?)

Pytania z WHEN typu: When shall we meet again? są dwuznaczne – mogą przez słuchacza zostać zrozumiane po prostu jako Kiedy to się zdarzy? lub jako Kiedy według ciebie możemy to zorganizować?. Aby takich dwuznaczności uniknąć, mówca może użyć WILL (When will we meet again?), lub dodać I WONDER (I wonder when we shall meet again?). Natomiast w pytaniach takich jak:

Shall I live to be a hundred?

Shall we be back in time?

Shall I hear from you soon?

trudno dopatrzyć się znaczenia modalnego i dlatego we współczesnym angielskim zostałoby tutaj użyte zwykłe „przyszłe” WILL: Will I live to be a hundred? (Czy dożyję setki?)

b) WILL YOU…?

Konstrukcja typu: Will you come tomorrow? może być także zrozumiana przez słuchacza, czy on chce jutro przyjść. W dziewiętnastowiecznym angielskim tego typu modalna interpretacja była możliwa do uniknięcia poprzez używanie SHALL YOU (Shall you come tomorrow?). Ale współcześnie, forma ta „wyszła” z obiegu. A zatem WILL w:

Will you tell him what I said?

może być interpretowane jako czasownik pomocniczy (auxiliary) odnoszący się tylko do przyszłości (Czy powiesz mu…?), lub jako czasownik modalny dodatkowo pytający słuchacza o jego wolę (Czy zechcesz mu powiedzieć…?)

Jednak w pytaniach o czas, (zwykle z WHEN), WILL pełni tylko i wyłącznie funkcję pomocniczą:

When will you come to see me?

When will you do this for me?

Will you feel better tomorrow?

c) WILL HE…?

WILL w konstrukcji Will the Prime Minister resign? zostanie w większości przypadków zinterpretowane przez słuchacza jako czasownik pomocniczy. (Formalnie: Shall the Prime Minister resign?)

Jak unikać zamieszania w znaczeniu?

Aby uniknąć modalnych interpretacji, (czyli – powtórzmy to raz jeszcze – nadających dodatkowe znaczenie), we wszystkich powyższych konstrukcjach można po prostu zastosować formę ciągłą, (ignorując przy tym wynikający z aspektu sens „bycia w środku akcji”) – wtedy, ani Amerykanin, ani Anglik, ani większość innych native speakers (tzw. „mówców rodzimych, dla których angielski jest pierwszym językiem”) – nie dostrzeże żadnej różnicy pomiędzy:

Shall I be seeing him tomorrow?

Will I be seeing him tomorrow?

interpretując zarówno SHALL i WILL jako nic nie znaczące czasowniki pomocnicze odnoszące całą wypowiedź do przyszłości. Podobnie:

Will you be coming tomorrow? (Przyjdziesz jutro?)

Will the Prime Minister be resigning? (Czy premier poda się do dymisji?)

SixPack English

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o czasownikach modalnych i wynieść swój angielski na wyższy poziom, to zapraszamy do zapoznania się z ofertą naszych kursów SixPack English. To autorska metoda nauki języka angielskiego przeznaczona do samodzielnej nauki. Nasze kursy to lekcje wideo i audio, zeszyt ćwiczeń jest dodatkiem, który pomoże uporządkować Ci zdobytą wiedzę. Z kursami SixPack English w 3 miesiące przełamiesz bariery językowe i zaczniesz porozumiewać się bez stresu!