ZDANIA WARUNKOWE I TRYB PRZYPUSZCZAJĄCY CO TO JEST SUBJUNCTIVE?

PORÓWNANIE CZASOWNIKÓW MODALNYCH I LEKSYKALNYCH

Subjunctive nazywany jest czasami „trybem łączącym” – the subjunctive mood.

Jest to, przede wszystkim, kategoria semantyczna wyrażająca „życzenia”, „wątpliwości”, „możliwości”, „przypuszczenia”, „rozterki”, itp., bardziej niż realne fakty. Na poziomie strukturalnym najbardziej jest to widoczne poprzez używanie w tego typu wypowiedziach „were” tam, gdzie moglibyśmy się spodziewać was, albo be, zamiast is lub are. Poza tym, w trzeciej osobie liczby pojedynczej czasowniki nie przyjmują tutaj końcówki „-s”.

Oto kilka przykładów:

I moved that the meeting be postponed.

If I were a king, things would be different.

He ordered that she go to the scene of the crime.

Zgłosiłem wniosek o odroczenie spotkania.

Gdybym był królem, wszystko wyglądałoby inaczej.

Rozkazał jej udać się na miejsce zbrodni.

DLACZEGO FORMY SUBJUNCTIVE NALEŻY ZNAĆ?

Dla nas jednak najważniejsze jest to, że subjunctive tworzy, obok 80 konstrukcji modalnych (10 czasowników modalnych i 8 form bezokolicznika), drugą część THE HYPOTHETICAL MOOD.

Składają się na niego dwie formy prawdopodobne i osiem nieprawdopodobnych. Ponieważ formy subjunctive przypominają niektóre formy bezokolicznika w trybie orzekającym (the indicative mood), przede wszystkim należy je odróżnić. I tak:

Dwie formy prawdopodobne (factual) reprezentowane są często przez np. BE, w konstrukcjach takich jak:

Be as it may.

Whatever be the reason…

If any person be found guilty…

Tak czy inaczej.

Bez względu na powód…

Jeśli jakakolwiek osoba zostanie uznana za winną…

i występują głównie w języku formalnym – np. w dokumentach urzędowych i prawnych.

Natomiast osiem form nieprawdopodobnych (nonfactual) reprezentowanych jest przez np. WERE, tak jak w:

If I were you… Gdybym był tobą…

As it were… Tak jakby…

i pojawia się najczęściej w zdaniach warunkowych oraz konstrukcjach wyrażających różne warunki. Typowym przykładem takich jednowyrazowych przypuszczeń jest podrzędna część zdania warunkowego, zawierającego w części głównej przypuszczenie dwuwyrazowe (czasownik modalny + bezokolicznik):

If I WERE you, I WOULD DO it.

Gdybym był tobą, zrobiłbym to.

WSZYSTKIE FORMY SUBJUNCTIVE

Prawdopodobny subjunctive nie występuje w formie ciągłej i perfektywnej; może jedynie mieć dwie postacie: czynną (active: If I/you/he ask…) lub bierną (passive: If I/you/he be asked…).

Natomiast subjunctive nieprawdopodobny (nonfactual) ma formy ciagłą i prostą, perfektywną i nieperfektywną, oraz czynną i bierną – co w sumie daje osiem postaci:

ACTIVE

	{	asked	{	had asked	nonprogressive
(If) I/you/he
		were asking		had been asking	progressive

PASSIVE

	{	were asked	{	had been asked	nonprogressive
(If) I/you/he
		were being asked		had been being asked	progressive

Jak widać z tego wyliczenia, rzeczywiście FORMALNE różnice pomiędzy formami trybu orzekającego i prawdopodobnym subjunctive, przynajmniej częściowo, zaniknęły. Widać również, że w trzeciej osobie liczby pojedynczej nie ma końcówki „-s”, a czasownik BE jest taki sam dla wszystkich osób.

WYGLĄDA TAK SAMO ALE ZNACZY COŚ INNEGO

Także nieprawdopodobny subjunctive nie różni się od przeszłych i zaprzeszłych form trybu orzekającego, poza używaniem formy WERE we wszystkich osobach. Ale…

Chociaż niewiele jest różnic formalnych, to znaczenia konstrukcji w trybie orzekającym i przypuszczającym są zupełnie inne! Na przykład, nie możemy powiedzieć:

*John arrived tomorrow.

ale nie będzie błędu, gdy ARRIVED stanie się formą subjunctive w zdaniu warunkowym:

If John arrived tomorrow, …I’d be really happy.

Gdyby Jan przyjechał jutro, …byłbym naprawdę szczęśliwy.

Porównajmy także zmianę znaczeń w trzech trybach, w bardzo znanej strofie:

God saves the Queen. orzekający: Bóg chroni Królową.

God save the Queen. przypuszczający: Niech Bóg chroni…

God, save the Queen! rozkazujący: Boże, chroń Królową!

Warto przy tym pamiętać, że prawdopodobne formy subjunctive (poza językiem formalnym), często pojawiają się w stałych wyrażeniach typu:

God have mercy! Niech Bóg się zlituje!

God be praised. Niech Bóg będzie pochwalony.

God forbid that. Niech Bóg to wybaczy.

God bless you. Niech Bóg cię błogosławi.

Porównajmy również pewne różnice znaczeniowe w:

The idea is that the education for the over-sixteens should be improved.
The idea is that the education for the over-sixteens be improved.
The fact is that the education for the over-sixteens will be improved.

Konstrukcja 1. sugeruje, że ten pomysł może jednak nie zostać zrealizowany.

W zdaniu 2. mówimy o planie lub nadziejach na przyszłość.

W zdaniu 3. stwierdzamy fakt, że ten pomysł będzie realizowany.

inne przykłady

Be he friend or enemy, the law regards him as a criminal.

Czy przyjaciel on, czy wróg, prawo traktuje go jako przestępcę.

Come what may… Niech się dzieje co chce…

Suffice it to say that… Wystarczy powiedzieć, że…

Long live the King! Niech żyje Król!

A nawet używane wiele razy każdego dnia GOODBYE jest skróconą formą subjunctive:

God be with ye (you).

SixPack English

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o czasownikach modalnych i wynieść swój angielski na wyższy poziom, to zapraszamy do zapoznania się z ofertą naszych kursów SixPack English. To autorska metoda nauki języka angielskiego przeznaczona do samodzielnej nauki. Nasze kursy to lekcje wideo i audio, zeszyt ćwiczeń jest dodatkiem, który pomoże uporządkować Ci zdobytą wiedzę. Z kursami SixPack English w 3 miesiące przełamiesz bariery językowe i zaczniesz porozumiewać się bez stresu!