RZECZOWNIK STWORZONY Z CZASOWNIKA – GRAMATYKA JĘZYKA ANGIELSKIEGO

FORMA CZASOWNIKA Z KOŃCÓWKĄ -ING UŻYWANA JAKO RZECZOWNIK

„Rzeczownik zrobiony z czasownika” to: „forma czasownika z końcówką -ING używana jako rzeczownik”. Definicja ta jednak nie jest zbyt precyzyjna, albowiem w języku angielskim są aż cztery kategorie słów z końcówką -ING. Oto one:

a) zwykły rzeczownik policzalny, którego jedynym związkiem z czasownikiem jest przyjęcie, w procesie słowotwórczym, końcówki -ING:

the painting; a painting; some paintings of Brown’s (kilka obrazów posiadanych przez Browna)

b) abstrakcyjny, niepoliczalny rzeczownik odsłowny (odczasownikowy) – verbal noun, który nie ma liczby mnogiej, ale może występować z rodzajnikami THE i A, z końcówką ’s oraz we frazach z OF:

the painting of Brown („technika” malowania Browna)

Brown’s deft painting of his daughter (sprawnie namalowany obraz (należący do) Browna (przedstawiający) jego córkę).

c) gerund – (który nie jest jednak klasycznym rzeczownikiem odsłownym), i który nie występuje z rodzajnikami, ani we frazach zawierających OF. Porównajmy:

I am engaged in reading Shakespeare. (gerund)

I am engaged in the reading of Shakespeare. (verbal noun)

Ale gerund może za to przyjmować końcówkę dopełniającą ’s (Saxon genitive), jak również zaimki dzierżawcze:

I dislike Brown’s painting his daughter.

I dislike his painting his daughter.

Podkreśleniem „czasownikowej” natury formy gerund może być także przyjmowanie przysłówków typu ALWAYS, DEFTLY, tak jak w:

Brown’s deftly painting his daughter is a delight to watch. (Sprawne malowanie przez Browna jego córki jest rozkoszą dla oka.)

His always drinking old wine is… (Jego „zwyczaj” pijania zawsze starego wina jest…)

d) participle – (w języku polskim bliski formom imiesłowu współczesnego) – pozbawiony jest wszelkich cech rzeczownikowych i z reguły jest przywiązany do zastosowań czasownikowych i przymiotnikowych:

Brown is painting his daughter.

I watched Brown painting his daughter.

Brown painting his daughter is a delight to watch.

The silently painting man is Brown.

Powyższe nieco teoretyczne rozróżnienia potraktujmy jednak, tylko i wyłącznie, jako formalny wstęp do omówienia form gerund i participle w praktycznych zastosowaniach, gdzie znowu pozwolą nam one unikać pułapek stawianych przez czasy, czyli TENSES. Szczególnie że, w wielu przypadkach nawet sprawni teoretycy mają kłopoty z rozróżnieniem tych kategorii. Na przykład rozdzielenie formy gerund i participle jest łatwe w:

I disliked HIS stealing money. („… jego…”)

I disliked HIM stealing money. („…kiedy on…”)

Ale praktycznie niemożliwe w:

I do not like HER coming here.

lub z zaimkami typu THIS, EACH, ALL, SUCH, np:

What is the use of all going there? („wszyscy”, lub „wszystkich”.

W zasadzie, tylko odpowiednio postawiony akcent rozróżnia gerund i participle w konstrukcjach takich jak:

a SWIMMING match (gerund: „zawody pływackie”)

a swimming MATCH (participle: „płynąca zapałka”)

Podobnie A DANCING TEACHER może być – zależnie od akcentu – „nauczycielem tańca” lub „tańczącym nauczycielem”, etc.

GERUND W FUNKCJACH CZASOWNIKOWYCH - JAKĄ ROLĘ PEŁNI?

Gerund w funkcji czasownikowej może na przykład pełnić rolę orzeczenia w zdaniach pytających zawierających WHAT ABOUT lub HOW ABOUT:

What about going to L.A.?

How about joining us?

How about seeing what they are doing now?

Gerund występuje w czterech formach czasowych, w stronie czynnej i biernej. Oto one, na przykładzie czasownika ASK:

ACTIVE PASSIVE

nonperfect

asking being asked

perfect

having asked having been asked

Formy nieperfektywne (nonperfect) pokazują zgodność (równoczesność) czasową z czasem wyrażonym w dokonanym orzeczeniu. Porównajmy:

He avoids looking at me. (On unika patrzenia na mnie.)

He avoided looking at me. (…unikał…)

He will avoid looking at me. (…będzie unikał…)

Także:

No one enjoys being disturbed in the middle of the night.

He liked neither reading nor being read to.

She was punished for not being on time.

I’ll leave buying tickets to you.

Natomiast formy perfektywne (perfect) wyrażają uprzedniość wobec czasu zawartego w tym orzeczeniu:

I’m sorry for having woken you up yesterday.

You mentioned having been in hospital last year.

The river having risen during the night, the crossing was impossible.

He regretted now having come.

Porównajmy także :

Bill denies having stolen the money. (Bill zaprzecza…)

Bill denied having stolen the money. (Bill zaprzeczył…)

Gerund w formie nieperfektywnej – jako krótszy – jest bardzo często używany po ON i UPON oraz AFTER, ponieważ samo znaczenie tych przyimków wskazuje na uprzedniość:

On leaving the house, he went to the nearest shop. (Wyszedłszy z domu udał się do najbliższego sklepu.)

After talking to you I always feel better. („Porozmawiawszy” z tobą zawsze czuję się lepiej.)

Porównajmy także trzy konstrukcje, z których każda przekazuje podobną informację – a zatem najkrótsza jest najwygodniejsza:

After boiling for an hour the water all evaporated.

After being boiled for an hour the water all evaporated.

After having been boiled for an hour the water all evaporated.

To samo dotyczy formy gerund używanej po takich czasownikach jak: ADMIT TO, DENY, FORGET, REMEMBER, REGRET, etc.:

I deny seeing it.

He forgot saying that.

I regret being unable to come.

Podobnie jak bezokolicznik, forma gerund może być użyta w stronie biernej:

Your shoes need cleaning. (lub: to be cleaned)

My hair wants cutting.

He deserves hanging.

The floor requires washing.

The essays are worth reprinting., etc.

GERUND W FUNKCJACH RZECZOWNIKOWYCH - WYSTĘPOWANIE

Wiele, zarówno formalnych jak i nieformalnych, wypowiedzi w języku angielskim zawiera gerund, który pełni w nich funkcje rzeczownikowe – czyli stoi w tym miejscu, gdzie zwykle pojawia się regularny rzeczownik. I tak, gerund może występować jako:

1. Podmiot wypowiedzi:

SEEING is believing. (Porównaj: To see is to believe.)

Telling lies is wrong.

My daughter’s staying so late, worries me.

His making fun of people got him into serious trouble.

Today being Saturday rather complicates matters.

Warto również pamiętać, że cała fraza zawierająca gerund może zostać wprowadzona przez IT. Porównajmy:

Getting the equipment loaded was easy.

It was easy getting the equipment loaded.

lub przez wyrażenia it’s no use; it’s no good; it is worth; there is no:

It’s no good worring.

It’s no use crying over spilt milk. (przysłowie)

It’s no use telling him that.

It’s worth trying.

There’s no denying facts.

2. Complement – czyli „uzupełnienie” wypowiedzi:

Seeing is BELIEVING.

To expect this is really asking too much.

What he likes best is playing practical jokes.

The boys were busy building castles.

He is ashamed of losing his temper.

A także „uzupełnienie” perfektywne:

He is ashamed of having lost his temper. (Wstydzi się utracenia panowania nad sobą.)

3. Dopełnienie – czyli object:

Oto lista czasowników, po których najczęściej pojawia się gerund jako dopełnienie wypowiedzi:

ADMIT, APPRECIATE, AVOID, CEASE, CONSIDER, CONTEMPLATE, DENY, DETEST, DISLIKE, ENJOY, ESCAPE, EXCUSE, FEEL LIKE, FINISH, FORGIVE, GIVE UP, CAN’T HELP, IMAGINE, KEEP ON, DON’T MIND, MENTION, MISS, POSTPONE, PRACTISE, PUT OFF, RESENT, RISK, CAN’T STAND, STOP, SUGGEST, etc.

(A także NEED, DESERVE, REQUIRE i czasami WANT, o czym już wspominaliśmy.) Na przykład:

I appreciate HAVING time to relax.

Have you considered getting a job abroad?

I dislike his smoking. (Opisowo: „…samego faktu, że on pali.”)

Excuse my interrupting…

He keeps on coming here; he keeps on asking questions all the time.

Keep smiling!

You mentioned having been in hospital last year.

Excuse me, I couldn’t help overhearing what you said.

Do you mind waiting for an hour?

He narrowly missed being seriously hurt if not killed.

Porównajmy również:

Bill denied having stolen the money.

Bill denied to have stolen the money.

I pamiętajmy, że także w tych konstrukcjach możliwe jest użycie wprowadzającego (preparatory) IT:

You must find it exciting working here.

4. Dopełnienie przyimkowe, czyli prepositional object:

Oto lista czasowników wraz z przyimkami, po których gerund występuje jako dopełnienie przyimkowe:

ACCOUNT FOR DEAL WITH PRAY FOR

ADJUST TO DECIDE ON PREACH ABOUT/ON

ADMIT TO DWELL UPON QUARREL ABOUT

AGREE ABOUT/ON/TO GET AWAY WITH READ ABOUT

AIM AT/FOR HEAR ABOUT REJOICE AT

ARGUE ABOUT HOPE FOR RELY ON

ARRANGE FOR INTERFERE WITH SPEAK ABOUT/ON

ASK FOR LEARN ABOUT TALK ABOUT/OF

BELIEVE IN LECTURE ABOUT/ON THINK OF

CALL FOR/ON/UPON LISTEN TO WISH FOR

COMPLAIN ABOUT LIVE ON WRITE ABOUT/ON

CONCENTRATE ON LOOK FORWARD TO etc.

CONTRIBUTE TO PAY FOR

I kilka przykładów ich użycia:

He admitted to doing it.

They decided on sharing the property equally.

He is always talking about moving to the suburbs.

He believes in getting up early.

I look forward to hearing from you.

Oraz:

He concentrated on singing/the song that/what they would sing.

5. Gerund lub bezokolicznik jako dopełnienie:

Niektóre czasowniki mogą przyjmować jako dopełnienie gerund lub bezokolicznik – wymiennie. Należą do nich następujące czasowniki statyczne:

CANNOT BEAR, DREAD, FORGET, HATE, INTEND, LIKE, LOVE, NEGLECT, PREFER, REGRET, REMEMBER, etc.,

oraz czasowniki dynamiczne najczęściej oznaczające początek, trwanie, lub zakończenie akcji:

BEGIN, START, CONTINUE, CEASE, STOP, DELAY, OMIT, PLAN, TRY, UNDERTAKE, etc.

Jednak wybór pomiędzy bezokolicznikiem i formą gerund nie zawsze jest dowolny – bezokolicznik zwykle używany jest w konstrukcjach, które jako całość sugerują „możliwość” wystąpienia akcji, podczas gdy gerund implikuje „spełnienie się” tej akcji. Porównajmy:

He began speaking and kept on for more than an hour.

He began to speak but stopped because she objected.

Różnica ta może także wynikać z odniesienia się do przeszłości lub przyszłości:

I remember walking over Westminster Bridge.

I’ll remember to walk carefully in London.

Spróbujmy zatem porównać użycie bezokolicznika i formy gerund w wypowiedziach, gdzie kontrast znaczeniowy pomiędzy „możliwością” a „spełnieniem” jest najbardziej widoczny:

I forgot posting/having posted your letter. (Opisowo: „Wprawdzie wysłałem twój list, ale już o tym nie pamiętam”.)

I forgot to post your letter. (Opisowo: „Nie wysłałem twojego listu, bo zapomniałem to zrobić.”)

I regret saying this. (Opisowo: „Powiedziałem to i teraz tego żałuję”.)

I regret to say this. (Opisowo: „Przykro mi, że będę musiał to powiedzieć”.)

He tried climbing the mountain. (Opisowo: „Wspiął się na górę, żeby zobaczyć co tam jest.”)

He tried to climb the mountain. (Opisowo: „Próbował wspiąć się na górę, ale nie mógł tego dokonać.”)

John stopped smoking. (Jan przestał palić.)

John stopped to smoke. (Jan zatrzymał się, żeby zapalić.)

(Ale tutaj „to smoke” nie jest już dopełnieniem, a przydawką, co odnotowujemy, aby formalności zadość się stało!) Spróbujmy także przeanalizować znaczenia, gdzie różnice znaczeniowe pomiędzy bezokolicznikiem a formą gerund są nieco bardziej „abstrakcyjne”:

As a child I loved watching the trains go by. (charakterystyka ogólna)

As a child I loved to watch the trains go by. (kilka razy, kiedy nadarzyła się okazja)

I don’t like sending first offenders to prison. (Takie zdanie może wypowiedzieć każdy, kto „nie lubi wsadzania do więzienia osób, które po raz pierwszy złamały prawo”.)

I don’t like to send first offenders to prison. (Takie zdanie może wypowiedzieć tylko osoba, która ma władzę „wsadzania do więzienia” – na przykład, sędzia.)

Try eating more slowly. (ogólna rada – na przykład, dla osoby cierpiącej na niestrawność.)

Try to eat more slowly. (pojedyncze polecenie – na przykład, dla dziecka jedzącego zbyt łapczywie w danej chwili.)

6. Gerund jako przydawka:

„Przydawkowa” funkcja formy gerund zawsze jest sygnalizowana przyimkiem i zastępuje rozbudowane zdanie okolicznikowe:

a) czasu

Before being in the army, he was an engineer.

After having written his last will, he recovered.

On opening the cupboard, we found a skeleton inside.

In trying to open the door, I broke the keys.

b) sposobu

We got the job finished by working 16 hours a day.

You can’t make an omelet without breaking eggs.

The day was spent in practising.

c) celu (zwykle z przyimkiem FOR):

The times were good for building.

The gallery is used for dancing.

d) przyczyny

Through being careless, he lost his only chance.

I feel much better myself for having spent a good deal of my time abroad.

e) warunku/zgody

In spite of being busy, he helped me.

He has no right to come without being invited.

7. Gerund jako apozycja, czyli przydawka rzeczowna:

His hobby, collecting stamps, absorbed him. (apozycja podmiotu)

He was absorbed in his hobby, collecting stamps. (apozycja dopełnienia)

8. Gerund jako atrybut, czyli przydawka przymiotnikowa:

W tej pozycji gerund jest zawsze akcentowany, (co, jak już wspominaliśmy, pozwala odróżnić go od formy participle):

a SWIMMING match (zawody pływackie)

a HEARING aid (aparat słuchowy), a także:

COOKING butter, WORKING clothes, WRITING paper, etc.

SixPack English

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat bezokoliczników, czasów w języku angielskim, poprawić znajomość gramatyki i wynieść swój angielski na wyższy poziom, to zapraszamy do zapoznania się z ofertą naszych kursów SixPack English. To autorska metoda nauki języka angielskiego przeznaczona do samodzielnej nauki. Nasze kursy to lekcje wideo i audio, zeszyt ćwiczeń jest dodatkiem, który pomoże uporządkować Ci zdobytą wiedzę. Z kursami SixPack English w 3 miesiące przełamiesz bariery językowe i zaczniesz porozumiewać się bez stresu!