PRZEDIMKI – SPECYFICZNE THE – c.d.

LICZEBNIKI

A teraz kolej na liczebniki …

Liczby porządkowe także “pojedyncze słowa”, które pokazują, że mamy do czynienia z konkretnym obiektem ustawionym w znanym nam “zbiorze”:

We played three games of chess: the first one and the second one were for me, but the third time I was beaten (Zagraliśmy trzy gry w szachy: pierwsza i druga były dla mnie, ale za trzecim razem zostałem pobity).

W powyższym przykładzie tym “znanym zbiorem” były trzy gry w szachy. Może się jednak zdarzyć, że zbiór zawiera kilka obiektów w tej samej pozycji. Jeżeli zatem powiemy:

He won the first prize (On wygrał pierwszą nagrodę),

to automatycznie wiadomo, że była tylko jedna pierwsza nagroda. Ale możliwa jest przecież sytuacja, w której będzie kilka pierwszych nagród. Wtedy byśmy powiedzieli:

He won a first prize.

Przeanalizujmy także kilka innych wypowiedzi zawierających liczby porządkowe:

He never won a first prize (W szerszym znaczeniu: Było wiele pierwszych nagród, które on mógł wygrać w swoim życiu, ale nigdy żadnej nie wygrał”).

He fought in the Second World War (Walczył w Drugiej Wojnie Światowej – była tylko jedna druga wojna światowa)

English as a second language (Angielski jako drugi język – jest wiele języków, które mogły być uczone jako “drugi język”).

It was a first step in the right direction (To był pierwszy krok we właściwym kierunku – ale nie wiadomo, co było dalej).

A second boy entered the room (Drugi chłopiec wszedł do pokoju – w tej wypowiedzi wyrażamy, “że wszedł jeden chłopiec więcej”).

Pamiętajmy jednak, że w języku angielskim istnieje wiele stałych wyrażeń zawierających liczby porządkowe i często rządzą się one własnymi prawami. Oto kilka typowych przykładów:

It’s of first importance (To ma pierwszorzędne znaczenie).

He always went to a first night; he was a first nighter (Zawsze chodził na premiery; był “człowiekiem premier” ).

First things first (Najważniejsze sprawy należy załatwić w pierwszej kolejności).

I changed into second gear (Wrzuciłem drugi bieg).

love at first sight (miłość od pierwszego spojrzenia)

Liczebniki główne nie wymagają użycia rodzajników poza kontekstami typu:

the Twelve Apostles (Dwunastu Apostołów – można też powiedzieć

tylko the Twelve).

the Ten Commandmants (Dziesięć Przykazań)

the four seasons (Cztery pory roku)

the four elements (cztery żywioły)

the four freedoms (cztery wolności “obywatelskie”), etc.

the five senses (pięć zmysłów), tak jak w wypowiedzi typu:

Hearing is one of the five senses (Słuch jest jednym z pięciu zmysłów).

Kolejną grupą “pojedynczych słów” przed, którymi stawiamy rodzajnik THE są nazwy części ciała – w wielu przypadkach niezależnie od tego, czy dana część jest jedna, czy jest ich więcej. Typową wypowiedzią tego typu jest konstrukcja zawierająca przyimek, tak jak w:

I shook him by the hand.

ćwiczenie audio

W praktyce, rodzajnik THE postawiony przed nazwa części ciała zastępuje po prostu słowa MY, HIS, HER, ITS, etc.. Innymi słowy, zamiast powiedzieć He has broken his leg, można to samo wyrazić poprzez: He has broken the leg. (Ale niewłaściwa byłaby już konstrukcja: *Have you broken the leg? – poprawnie: Have you broken your leg?) . Podobnie:

He hurt himself in the leg (Skaleczył się w nogę).

I must have been hit on the head with a hammer (Musiałem zostać uderzony w głowę młotkiem).

Istnieje także możliwość użycia również rodzajnika A przed nazwą części ciała, ale tylko wtedy, gdy jest ich więcej niż jedna. Poprawna będzie zatem wypowiedź: He’s broken an ankle (Złamał kostkę – w szerszym znaczeniu:

Złamał jedną z dwóch kostek), ale zrobimy błąd mówiąc: *John has broken a nose, ponieważ człowiek ma zwykle jeden “nos”.

Innym bardzo specyficznym zastosowaniem rodzajnika THE są wypowiedzi odnoszące się do czasu, kiedy ten rodzajnik zastępuje – jakby tymczasowo – słowa THAT lub THIS:

I was not there at the time (Nie byłem tam w tym czasie – można także powiedzieć: …at that time).

I’m occupied for the moment (Jestem zajęty w tej chwili = …for this moment).

The moment I saw her, I loved her (W chwili kiedy ją ujrzałem, pokochałem ją).

Lord Brook will be staying for the night (Lord Brook zostanie przez noc).

Pamiętajmy także o tym, że specyficzna sytuacja może pełnić taką samą rolę jak “wcześniejszy kontekst”. Kiedy ktoś zażąda: Tell the truth!, to odnosi się do tej JEDYNEJ prawdy dotyczącej przypadku, który właśnie jest dyskutowany. Podobnie:

Please close the window (…which is open).

Turn the light off (Zgaś światło – czyli wiadomo od razu, że mowa o tym świetle, które właśnie jest zapalone) .

His daughter was in the garden watering the flowers (Jego córka była w ogrodzie podlewając kwiaty – the flowers, ponieważ mówca odnosi się do kwiatów rosnących w tym ogrodzie).

The car broke on the way to work again (Mój samochód …)

Your teeth need attention, you must go to the dentist (…twojego dentysty ).

How did you like the movie? (Jak ci się podobał film – zarówno mówca jak i jego słuchacz wiedzą o jaki film chodzi; np., po wyjściu z kina).

ćwiczenie audio

FRAZY PRZYIMKOWE

Użycie rodzajnika określonego THE jest także charakterystyczne dla wielu wyrażeń przyimkowych, a wśród nich najczęściej dla konstrukcji z OF, które dokładnie określają źródło, początek, lub przyczynę powstania danego zjawiska. W tego typu konstrukcjach użycie THE potwierdza szczególną rolę OF, który to przyimek najdokładniej określa zakres znaczenia głównego rzeczownika. Porównajmy:

He respects the life of the 18th century.

He respects life in the 18th century.

Jeśli jednak okaże się, że w wyrażeniu z OF mowa o więcej, niż jednej osobie lub rzeczy, powinien zostać użyty rodzajnik nieokreślony A. Porównajmy:

The boy of mine (Mój chłopak – w szerszym znaczeniu: Mój jedyny chłopak lub ten, którego najbardziej lubię).

A boy of mine (Jeden z moich chłopców).

The professor of English (Profesor angielskiego – jedyny w tej szkole).

A student of English (Jeden ze studentów języka angielskiego – w tej szkole jest ich więcej). Także:

the Bishop of London

a bishop from London

Inne przykłady:

The number of students is increasing (Wzrasta ogólna liczba studentów).

A number of students are absent today (Pewna liczba studentów jest dzisiaj nieobecna).

He died of the age of ninety (Zmarł w wieku 90 lat).

He died at a great age (Zmarł w wspaniałym wieku – w szerszym znaczeniu: w jednym z możliwych…).

W pytaniu What was the population of London in 1900? chcemy się dowiedzieć o konkretną liczbę mieszkańców Londynu, w określonym okresie. Natomiast w London has a population of eight million mówimy o jednej z możliwych liczb mieszkańców w różnych miastach. Także, w wypowiedzi He made a profit of 1000 dollars on the sale (Zarobił tysiąc dolarów na sprzedaży), użyliśmy a profit, ponieważ ów zarobek był tylko jednym z możliwych. Podobnie w: The aircraft flew at a speed of 1000 miles, użycie A sugeruje, że była to jedna z możliwych szybkości. Natomiast konstrukcje typu:

Freedom of speech (Wolność słowa)

Loss of memory (Utrata pamięci)

Peace of mind (Spokój ducha), etc.,

można traktować jako stałe wyrażenia i wtedy nie ma potrzeby używania THE. Ale jeśli nie chcemy im nadawać ogólnego sensu, rodzajnik ten powinien się w takiej wypowiedzi pojawić. Porównajmy:

They demand the freedom of speech and the liberty of thought.

They demanded freedom of speech and liberty of thought.

Traktowanie wyrażeń zawierających OF jako rządzonych jedną niezmienną zasadą – ograniczania zasięgu znaczenia – może doprowadzić do uproszczeń, które nie zawsze potem znajdują potwierdzenie w strukturze języka. Rzeczywiście, zawsze dodamy THE w konstrukcjach typu:

I saw the roof of the house (Widziałem dach domu – w szerszym znaczeniu: Ten dom ma tylko jeden dach, który ja widziałem).

The sum of 6 and 4 is 10 (Sum¹ 6 i 4 jest 10. Opisowo: jest tylko jedna suma liczb 6 i 4…).

the left side of a road

the title of a book

the top of a mountain,

ale istnieje cała gama wypowiedzi z OF, w których nadal używamy THE, pomimo że dana całość ma więcej niż jedna z akurat omawianych części:

the leg of a table (noga stołowa)

the hand of man (ludzka ręka)

the state of vapour (stan kipienia)

the ear of a dog (ucho psa), a także:

We came to the bank of a river.

Tego typu konstrukcje powinny być interpretowane w ten sposób, że mówca ma na myśli tę daną część całości i nie obchodzi go wcale fakt, że może być więcej takich samych części. Wyraźnie to widać w wypowiedzi:

The finger of God (Palec boży),

kiedy nie mówimy o części boskiej ręki, tylko o przeznaczeniu w sensie metaforycznym. Podobnie jest w innych wypowiedziach zawierających przyimki, które można traktować na dwa sposoby, zależnie od intencji mówcy. Jeśli powiemy:

I have no time for the visit

będzie to znaczyło, że nie mam czasu w ogóle. Natomiast wypowiedź: I have not the time to visit you, będzie konkretnym stwierdzeniem, że nie mam czasu na to, żeby odwiedzić właśnie ciebie. Podobnie:

The winter of 1983 was an exiting time (Zima roku 1983 była frapującym okresem – mówimy o zimie kalendarzowej).

Winter in 1983 was not like last winter (Zima w 1983 roku nie była podobna do poprzedniej zimy – mówimy o klimacie charakterystycznym dla tej pory roku).

My office is the room on your right (Moje biuro, to pomieszczenie po prawej stronie – jest tylko jedno pomieszczenie po prawej stronie).

My office is a room on your right (… jedno z kilku pomieszczeń po prawej stronie).

ćwiczenie audio

ZDANIA PODRZĘDNE

Kolejną ogólna zasada jest używanie THE przed rzeczownikami, które potem są określane przez zdanie zaczynające się od THAT – (that-clauses). Oto typowa wypowiedź:

The boy that is standing in the corner wants to meet you (Ten chłopiec stojący w kącie chce cię poznać).

Pamiętajmy jednak, że THAT może zostać opuszczone dla uproszczenia wypowiedzi, ale THE zostaje tak, czy owak:

The boy standing in the corner wants to meet you.

Domyślamy się już oczywiście, że możliwa jest także konstrukcja A boy that is standing in the corner wants…, której byśmy użyli, gdyby w kącie było więcej niż jeden chłopiec.

Zdania podrzędne zawierające zaimki WHO, WHOM, WHOSE, WHICH, WHAT także funkcjonują, m.in., jako konstrukcje ograniczające zakres znaczenia, a użycie rodzajników uzależnione jest tutaj znowu od kontekstu. Tego typu wypowiedzi mogły nawet zmieniać sens całej konstrukcji, zależnie od tego … czy zapiszemy je z przecinkami, czy bez:

The soldiers, who were brave, ran forward (Opisowo: Wszyscy żołnierze byli dzielni i wszyscy pobiegli do przodu).

The soldiers who were brave ran forward (Opisowo:Tylko ci żołnierze, którzy byli dzielni pobiegli do przodu, a inni nie). Także porównajmy:

a man who writes novels – the man who wrote this novel

a writer of novels – the author of this novel

a good novelist – the present novelist

The son, who is a boy of 17, is the image of his father.

The son, a boy of 17, is the image of his father.

W języku angielskim rzeczowniki wyrażające przez swoje znaczenie “stan faktyczny”, na przykład:

FACT, NEWS, VIEW, BELIEF, IDEA, REPLY, REMARK, THEORY, PROPOSITION, etc.

odnoszące się do jednej KONKRETNEJ sytuacji, są zawsze poprzedzone rodzajnikiem THE w konstrukcjach typu:

The fact that he wrote a letter to her suggest that he knew her (Fakt, że on napisał do niej list, sugeruje, że on ją znał).

We heard the news that his team had won (Słyszeliśmy, nowinę, że jego drużyna wygrała).

I don’t agree with the view that there is no advantage in…

The belief that no one is infallible is well – founded.

The trouble is that he wrote a letter to her.

Ale te same rzeczowniki pojawiające się w innej konfiguracji strukturalnej (bez zdań ograniczających), mogły występować bez rodzajnika określonego, tak jak w:

This story is not an accepted fact.

This is fact not fiction.

Natomiast charakterystyczne jest użycie THE w zdaniach ograniczających odnoszących się do miejsca, czasu, i sposobu. Na przykład:

That is the place where he was born (To jest miejsce, gdzie on się urodził).

That is the period when he lived there (Żył tam w tym okresie ) .

That is the reason why he spoke (Oto powód, dlaczego on przemówił).

I znowu, w innej konfiguracji, tego typu rzeczowniki wcale nie muszą być poprzedzone rodzajnikiem THE. Kiedy powiemy: John withdrew to a lonely place where he could be by himself (Jan usunął się w samotne miejsce, gdzie mógł być sam), mamy na myśli tylko jedno z możliwych samotnych miejsc w przeciwieństwie, na przykład do miejsca gdzie on się urodził, które z natury rzeczy jest zawsze tylko jedno.

Bardzo ciekawa jest sytuacja, kiedy używamy THE bez poprzedniego odniesienia przy pomocy rodzajnika nieokreślonego A, jest tzw. “domniemany kontekst” (implicit consituation). Oznacza to, że istnieją pojęcia, do których zawsze się odnosimy przy pomocy THE, ponieważ nawet bez poprzedniego wprowadzenia mówca i słuchacz doskonale wiedzą o czym mowa. Należą do nich, np:

the universe (wszechświat)

the world (świat)

the sun (Słońce)

the earth (“planeta” Ziemia)

the ground (ziemia)

the sky (niebo)

the moon (Księżyc)

the equator (równik)

the past (przeszłość)

the east (wschód)

the reverse (odwrotność)

the opposite (przeciwieństwo),

etc.

Tak jak w konstrukcjach:

The sky above and the earth below (Niebo “nad” i ziemia “pod” nami).

Sit on the ground (Usiądź na ziemi).

We’ll fly round the world (Polecimy dookoła świata).

The moon goes round the earth and the earth goes round the sun (Księżyc krąży wokół Ziemi, a Ziemia krąży wokół Słońca).

Mówiąc o “narzuconym kontekście”, czyli o pojęciach stanowiących wspólną wcześniejszą wiedzę obu porozumiewających się stron, i które pojawiają się z rodzajnikiem THE, pamiętajmy, że mogą one również występować w stałych wyrażeniach (frazach), i wtedy nie zawsze “potrzebuj¹” rodzajnika. Na przykład:

Come down to earth (Zejdź na ziemię – czyli, w szerszym znaczeniu: Przestań się rozmarzać).

What on earth re you doing? (Co ty najlepszego wyprawiasz?)

Porównajmy także wypowiedzi ze słowami future i past:

The future of English is assured (Przyszłość języka angielskiego jest zapewniona).

Does science have a future? (Czy nauka ma jakąś przyszłość?)

She’s a woman with a past (Ona jest kobietą z przeszłością) A także:

The stars are bright tonight.

Stars shine by night.

Pewną specjalną grupę stanowią pojęcia typu:

the town, the country, the land, the sea, the mountains, the left, the right, etc.

Stawiamy przy nich THE, aby odróżnić je od innych części otoczenia, które znamy równie dobrze. Na przykład, mówimy o lądzie the land, aby odróżnić go od morza – the sea. Podobnie, są tylko dwie strony, ale skrajnie od siebie różne: the left i the right, etc. Oto kilka przykładów:

She preferes the country to the town (Ona woli wieś od miasta).

He works on the land and spends summers at the sea (Pracuje na lądzie, a lato spędza na morzu).

I love the mountains but hate the sea (Kocham góry, ale nienawidzę morza).

Everything that lives in the air and on the ground and under the ground and in the sea praises God (Wszystko, co żyje w powietrzu, na ziemi, pod ziemią, i w morzu, chwali Boga).

Keep to the right! (Trzymaj się prawej strony!)

Turn to the left! (Skręć w lewo!).

Ale i tutaj, kiedy te powszechnie znane pojęcia pojawią się w wyrażeniach stałych, THE przestanie być potrzebne:

He’s losing money right and left (Traci pieniądze na lewo i prawo).

Military events on land, at sea, and in the air (Zawody wojskowe na lądzie, morzu, i w powietrzu).

Taka zmiana także nastąpi w przypadku, gdy na przykład będziemy używać słowa sun, etc. do określenia innych “słońc”, itp.:

The children were drawing pink suns and green moons (Dzieci rysowały różowe słońca i zielone księżyce).

A także:

The moon hung in the sky, a young moon in the pale summer night. (a young moon, jest jednym z aspektów the moon).

Poland is a nice country.

I want to see a better world.

“Domniemany kontekst” dotyczy także takich pojęć jak: the pope, the Koran, The Bible, the Scriptures, the Reformation, etc., a w samej tylko Anglii usłyszymy: the Queen, the nation, the Government, the Union Jack, the army, the press, etc.

I znowu, kiedy powyższe pojęcia tracą ogólne znaczenia, równocześnie znika rodzajnik określony THE. Porównajmy:

I heard it on the radio (Słyszałem to przez radio).

I bought a new radio (Kupiłem nowy odbiornik radiowy).

A także:

Everyone should read The Bible (Każdy powinien czytać Biblie).

Hotel rooms without a Bible (Pokoje hotelowe bez “egzemplarza” Biblii).

ćwiczenie audio

SKRYPT DO ĆWICZEŃ AUDIO

Nazwa

E-mail

Akceptacja regulaminu

Wyrażam zgodę na wykorzystywanie przez Quest Change Managers Sp. z o.o. S.K.A. moich danych osobowych w celach marketingowych i otrzymywanie informacji na temat produktów, usług i ofert promocyjnych za pośrednictwem wskazanego w formularzu adresu e-mail. Zgoda na otrzymywanie informacji marketingowych jest dobrowolna. W każdej chwili można wycofać zgodę kontaktując się z nami za pośrednictwem adresu e-mail: iod@questcm.pl. Administratorem danych osobowych jest Quest Change Managers Sp. z o.o. S.K.A. z siedzibą przy ul. Okopowej 56 lok. 218, 01-042 Warszawa. Szczegółowe informacje na temat przetwarzania danych osobowych dostępne są na stronie: https://questfe.pl/polityka-prywatnosci-i-plikow-cookies/