Zdania warunkowe: CZASOWNIKI MODALNE I TRYB PRZYPUSZCZAJĄCY

Zastanówmy się jednak, jakie są FORMALNE różnice pomię­dzy czasownikami modalnymi i leksykalnymi. Można ich wy­różnić co najmniej pięć.

Czasowniki modalne:

a) tworzą własne przeczenie z n’t: I can’t go.
b) tworzą pytania poprzez inwersję: Can I go?
c) utrzymują własny kod: He can go and so can I.
d) nie przyjmują końcówki w trzeciej osobie liczby pojedynczej
e) nie mogą występować razem: *I will can go.

Przy tym jeszcze można zauważyć, że nie mają swojej formy bezokolicznikowej i imiesłowowej (*to must; *musting; *musted)oraz zawsze występują na początku frazy czasownikowej (He MAY have asked)

Wiemy już, że czasowniki modalne zawsze towarzyszą czasownikom leksykalnym, które mają pełne znaczenie. Ale wiemy także, że czasowniki modalne mają także własne znaczenie:

WILL SHALL wyrażają „wolę”, 

CAN MAY– możliwość”, 

a MUST i OUGHT TO – „konieczność”.

Na przykład:

Will you come tomorrow?     = Are you willing, to come tomorrow?

Shall I come at once?             = Do you want me to come at once?

CAN i MAY oznaczają „możliwość” kiedy są neutralne w stosunku do podmiotu wypowiedzi. Ale kiedy tak nie jest, CAN dodatkowo wyraża „zdolność fizyczną” (ability), a MAY pozwolenie” (permission).

MUST i OUGHT TO wyrażają „konieczność”, kiedy są neutralne w stosunku do podmiotu, ale kiedy nie są – oznaczają „mocne przypuszczenie” czyli „logiczną konieczność”, lub „wniosek” (conclusion).

CZAS I ASPEKT

Czas i aspekt wypowiedzi zawierających czasownik modal­ny sygna­lizowane są poprzez formę bezokolicznika po nim następującego. A zatem, bezokolicznik w formie nieperfektywnej (i nieciągłej) odnosi się do teraźniejszości lub przyszłości:

He may see her TODAY.

He may see her TOMORROW

Natomiast bezokolicznik w formie perfektywnej (ciągłej lub nie) odnosi się do określonej przeszłości THEN lub pokazuje nieokreśloną zależność wobec BEFORE.Jeśli tego kontekstu zabraknie, nie będziemy wiedzieli czy, na przykład wypowiedź: John may have been reading.

odnosi się do określonej przeszłości – THEN: John may have been reading yesterday

… czy też do nieokreślonego – BEFORE: John may have been reading since lunchtime

Porównajmy także:

He may have seen her by now.                     (wcześniej niż TERAZ)

He may have seen her by tomorrow.             (wcześniej niż JUTRO)

He may have seen her before we arrived.     (wcześniej niż WTEDY)

PRAWDOPODOBIEŃSTWA I MOŻLIWOŚCI

Łączenie prawdopodobnych czasowników modalnych z bezokolicznikiem w formie perfektywniej może być poprawne dla jednych znaczeń i zupełnie błędne dla innych. Przy tym, frazy modalne z bezokolicznikiem w formie perfektywnej występują o wiele rzadziej, niż te z bezokolicznikiem w formie nieperfektywnej. Między innymi dlatego, WILL jako czasownik modalny może być użyty z bezokolicznikiem w formie perfektywniej tylko w znaczeniu przewidywania:

Listeners will have had enough examples now.

Co znaczy, mniej więcej, to:

Zakładam, że słuchacze otrzymali do chwili obecnej wystar­czająco dużo przykładów.

Czasownik modalny SHALL nie występuje z bezokolicznikiem w formie perfektywnej.

Czasowniki modalne CAN i MAY przyjmują bezokolicznik w formie perfektywnej dla wyrażenia możliwości:

He may/can have been there and gone by now.

Who can that have been?

Natomiast MUST OUGHT TO wraz z bezokolicznikiem w formie perfektywnej występują tylko w znaczeniu konkluzji, czyli wniosku.

They must have arrived by now.

He ought to have been there and gone by now.

Użycie nieprawdopodobnych czasowników modalnych wraz z bezokolicznikiem w formie perfektywnej odpowiada omówionemu powyżej zachowaniu ich partnerów prawdo­podobnych Natomiast w przeszłej mowie zależnej (past reported speech) zawsze pojawi się nieprawdopodobny czasownik modalny:

 She said „He may/might be there”.

 She told them that he might be there.

Po prostu, w języku angielskim nie ma innych sposobów na uniknięcie dwuznaczności spowodowanych takim „przesu­nięciem” czasowym, poza przeanalizowaniem kontekstu sytua­cyj­nego tego typu wypowiedzi.