BEZOKOLICZNIK W FUNKCJI RZECZOWNIKOWEJ – GRAMATYKA ANGIELSKA

BEZOKOLICZNIK JAKO CZASOWNIK

Bezokolicznik jako pojedynczy czasownik, lub czasownik zbudowany z frazy, w funkcji rzeczownikowej (nominal), może przyjąć rolę podmiotu (subject), dopełnienia i dopełnień zdaniowych (complement; object), i różnego rodzaju przydawek (attribute; adjunct):

a) subject – czyli jako podmiot, bezokolicznik ZAWSZE występuje w liczbie pojedynczej:

TO SEE is to believe. (Widzieć znaczy uwierzyć.)

Inne przykłady (tłumaczenie nie zawsze zachowuje stylistykę języka polskiego):

To be with you is nice. („Być z tobą, jest miło.”)

To say such a thing is ridiculous. („Mówić tak, jest śmiesznie.”)

To smoke like that must be dangerous. („Palić tak, musi być niebezpiecznie.”)

Jednak tego typu konstrukcje nie są zbyt częste; o wiele większą frekwencję mają wypowiedzi z wprowadzającym podmiotem IT:

It’s nice to be with you.

b) complement – tak samo jak: He is a boy., albo: He is happy., lub: He is the first., można powiedzieć po „bezbarwnym” i niewiele po polsku znaczącym, IS:

He is to visit me tomorrow. (On ma mnie odwiedzić jutro.)

Podobnie:

To see IS TO BELIEVE.

The house IS TO LET.

Albo tam, gdzie dopełnienie w postaci bezokolicznika staje się ogólnym wyrażeniem przymiotnikowym (adjective-phrase):

That man IS IMPOSSIBLE TO WORK with.

He is foolish to meet her again.

John is quick to take offence.

Także:

This book is TOUGH/ EASY/ SIMPLE/ HARD/ DIFFICULT/ IMPOSSIBLE/ A SNAP/ A BREEZE/ A PIECE OF CAKE/ A PAIN IN THE ASS to read.

Jak również z innymi słowami „łączącymi”, innymi niż BE, typu APPEAR, SEEM, FAIL, HAPPEN:

He appeared/seemed to enjoy it.

He appeared/seemed not to notice it.

My girl-friend seems to be happy.

They failed to hear our call.

She happened to notice it.

c) object – tak jak WANT w: I want to go, bezokolicznik w funkcji rzeczownika – jako dopełnienie – mogą wprowadzać następujące czasowniki: AGREE, AIM, ARRANGE, ASK, ATTEMPT, CHOOSE, CLAIM, CONSENT, DARE, DECIDE, DECLINE, DEMAND, DESERVE, DETERMINE, EXPECT, HOPE, INTEND, LEARN, LONG, MANAGE, MEAN, OFFER, PRETEND, PROMISE, REFUSE, THREATEN, WANT, WISH, etc. (oraz wcześniej wspomniane FORGET i REMEMBER).

W tego typu konstrukcjach warto także zwrócić uwagę na dopełnienia bezokolicznikowe wprowadzane przez IT:

He made IT his business to settle the matter.

We consider IT foolish of him to meet her.

We thought IT wrong to punish him.,

…oraz na bezokoliczniki wprowadzane poprzez WHETHER, THAT, IF, WHO, WHOM, WHAT, WHICH, WHEN, WHERE, HOW, (ale nigdy *WHY). Większość z nich najczęściej spotyka się w mowie zależnej:

They told him when to start.

They told him not to worry.

A także w stronie biernej:

He was told when to start.

She was shown how to do it.

BEZOKOLICZNIK PEŁNIĄCY FUNKCJĘ PRZYDAWKI

d) W funkcji rzeczownikowej bezokolicznik może być także używany zamiast przymiotnikowego określenia, frazy, i zdania podrzędnego, czyli pełnić funkcję tzw. attribute:

the life TO COME (= the future life)

It is time TO GO (= The time appropriate for going)

the question TO BE DEBATED (= The question which will be debated)

Porównajmy także :

I have no wish to change. – I don’t wish to change.

Zatem w konstrukcji The man to consult is Jones., „the man” jest podmiotem, „to consult” określa ten podmiot przyjmując funkcje przymiotnika, „is” jest orzeczeniem, a „Jones” dopełnieniem. A oto kilka innych typowych przykładów:

John was the last man to cause trouble. (Jan był ostatnim człowiekiem, który by spowodował kłopoty.)

The appeal to join the movement was well received. (Wezwanie, aby przyłączyć się do ruchu, zostało dobrze przyjęte.)

We had something to laugh at. (Mieliśmy z czego się pośmiać.)

There is no time to be lost/to lose. (Nie ma czasu do stracenia.)

There is nothing to speak of. (Nie ma o czym mówić.)

Is he really a man to be trusted? (Czy naprawdę jest on człowiekiem, któremu można zaufać?)

Prześledźmy także na jednym przykładzie proces redukcji zdania podrzędnego:

There were several people who have to be consulted – There were several people to be consulted – There were several people to consult.

Oraz nie zapominajmy, że bezokolicznik także bardzo często dodatkowo określa… właśnie przymiotniki:

Too good to be true.

He is able to pay.

He is afraid to die.

You’re welcome to use any book.

e) pełniąc funkcję tzw. adjunct, bezokolicznik zwykle wyraża: 1. cel (purpose) lub 2. skutek (result). Np.:

1. Purpose:

He came to see me. (= He came in order to see me; He came for the purpose of seeing me.)

I left early to catch the train.

I am going to visit my grandmother on Saturday.

Ladies go to the theatre to see and to be seen.

I come to bury Caesar, not to praise him.

I’m waiting to hear your opinion.

To improve the garden, we’ll plant shrubs.

„Cel” jeszcze wyraźniej bywa podkreślany poprzez użycie w tych konstrukcjach IN ORDER TO i SO AS TO:

In order to catch the culprits, elaborate plans were made. (W celu złapania winowajców, zostały poczynione wymyślne plany.)

We went via Worcester so as to miss the traffic jams. (Pojechaliśmy przez Worcester, tak aby uniknąć korków drogowych.)

2. Result:

He lived to be ninety. (Dożył 90 lat.)

I felt lonely with no one to turn to. (Czułem się samotny bez kogoś, do kogo mógłbym się zwrócić.)

She knew English well enough to read books. (Znała angielski wystarczająco dobrze, aby czytać książki.)

Przymiotniki wyrażające emocje mogą być uzupełniane przez bezokolicznik w celu wyrażenia postaw i uczuć:

He is happ

y to see you again. (= He is happy because he has seen you again.

Tego typu zastosowania bezokolicznika pojawiają się najczęściej po przymiotnikach takich jak: CONTENT, DELIGHTED, EASY, EXILED, FORTUNATE, GLAD, GRATEFUL, HONORED, UN/LUCKY, NICE, PLEASED, RELIEVED, SAD, SORRY, SURPRISED, THANKFUL, THRILLED, etc.

A kiedy czasownikowi towarzyszy przyimek, często pojawia się on na końcu wypowiedzi:

She is very nice to talk to. (Bardzo miło się z nią rozmawia.)

She’s easy to get on with. (Łatwo się z nią dogadać.)

It’s not a bad place to live in. (To nie jest złe miejsce do życia.)

ZMIENNE FUNKCJE FRAZ BEZOKOLICZNIKOWYCH W JĘZYKU ANGIELSKIM

Istnieją także frazy bezokolicznikowe, których funkcje w zdaniu są po prostu zmienne – mogą one występować w pozycji podmiotu, dopełnienia i przydawki. Nie zagłębiając się jednak w rozważania teoretyczne, spróbujmy po prostu przytoczyć kilka przykładów:

When to start remains undecided. („Sprawa” kiedy zacząć, pozostaje nierozstrzygnięta.)

How to do it is a difficult question. (Jak to zrobić, jest trudnym pytaniem.)

Whom to invite is a real problem. (Kogo zaprosić, jest prawdziwym problemem.)

The question is whom to invite. (Pytaniem jest, kogo zaprosić.)

She wasn’t sure how to begin. (Nie była pewna jak zacząć.)

There was no key to open the door with. (Nie było klucza, żeby otworzyć nim drzwi.)

You haven’t answered the question where to get these books. (Nie odpowiedziałeś na pytanie, gdzie (można) dostać te książki.)

Poza tym, istnieją także frazy bezokolicznikowe w ogóle bez powiązań gramatycznych z jakąkolwiek częścią zdania – są one jakby rodzajem „wtrąceń”, tyle tylko, że nie zapisywanych w nawiasach:

To sum up, it is of no importance. (Podsumowując, to nie ma żadnego znaczenia.)

To be more precise, this writer is a CIA agent. (Bardziej precyzyjnie mówiąc – ten pisarz jest agentem CIA.)

To make matters worse, it began to rain. (Na domiar złego, zaczęło padać.)

A także :

To tell the truth… (Prawdę mówiąc…)

To be quite honest with you… (íeby być całkiem uczciwym z tobą…)

To speak frankly… (íeby powiedzieć szczerze…)

To cut a long story short… (íeby nie wdawać się w szczegóły…)

So to speak… (Jakby to powiedzieć…)

Needless to say… (Nie trzeba chyba wspominać, że…), etc.

Również konstrukcje zawierające FOR mogą pełnić w zdaniu rozmaite funkcje, np. 1. podmiot; 2. dopełnienie; 3. przydawka:

For a bridge to collapse like that is unbelievable. (Nieprawdopodobne, żeby most się tak zawalił.)

It’s essential for the classrooms to have plenty of light. (Jest szczególnie ważne, żeby w klasach było dużo światła.)

For John to believe such a lie is unthinkable. (Jest nie do pomyślenia, żeby Jan uwierzył w takie kłamstwo.)

That was for him to find out. (To on miał się dowiedzieć.)

What she wants is for us to suggest a course of action. (To, czego ona chce, to żebyśmy zaproponowali przebieg działania.)

We can’t afford any more cars for John to crash. (Nie stać nas na więcej samochodów, żeby Jan je rozbijał.)

I waited for her to speak. (Czekałem na nią, żeby przemówiła.)

I’m anxious for the painting to be ready on time. (Jestem niespokojny, czy obraz będzie gotowy na czas.)

He stepped aside for me to pass. (Odsunął się, żebym mógł przejść.)

The wall was too high for him to climb. (Ta ściana była dla niego za wysoka, żeby się na nią wspiąć.)

I spoke loud enough for you to hear. (Mówiłem wystarczająco głośno, żebyś to usłyszał.)

(Także i tutaj polskie odpowiedniki „rezygnują” nieco z literackiego stylu na rzecz bardziej dosłownego tłumaczenia, które może ułatwić lepsze zrozumienie „oryginałów”.)

SixPack English

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat bezokoliczników, czasów w języku angielskim, poprawić znajomość gramatyki i wynieść swój angielski na wyższy poziom, to zapraszamy do zapoznania się z ofertą naszych kursów SixPack English. To autorska metoda nauki języka angielskiego przeznaczona do samodzielnej nauki. Nasze kursy to lekcje wideo i audio, zeszyt ćwiczeń jest dodatkiem, który pomoże uporządkować Ci zdobytą wiedzę. Z kursami SixPack English w 3 miesiące przełamiesz bariery językowe i zaczniesz porozumiewać się bez stresu!